Κατηγορίες

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Pablo Neruda : Η ιστορία του σπουδαιότερου ποιητή του 20ού αιώνα

Στις 12 Ιουλίου του 1904, γεννήθηκε ο ποιητής που έλεγε: μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να ‘ρθει.

“Όλα τα μονοπάτια οδηγούν στον ίδιο στόχο: Να εκφράσουμε στους άλλους αυτό που είμαστε.”

Γνωστός ως ένας από τους σημαντικότερους Λατινοαμερικανούς ποιητές του εικοστού αιώνα, ο Pablo Neruda ήταν “ο πιο πολυσυζητημένος Λατινοαμερικανός ποιητής της εποχής του”. Ο Gabriel Garcia Marquez, δε, τον θεωρούσε τον κορυφαίο ποιητή του εικοστού αιώνα.

Σήμερα, 49 χρόνια μετά το θάνατό του, η πολυτάραχη ζωή του εξακολουθεί να προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον και τα έργα του προκαλούν μεγάλο θαυμασμό. Ήταν επίσης ένθερμος συμμετέχων στον πολιτικό στίβο. Είναι περισσότερο γνωστός για τον συνδυασμό των δύο. Μάλιστα, μερικά από τα πιο γνωστά ποιήματά του επικεντρώθηκαν γύρω από πολιτικές αναταραχές και ζητήματα, ή τις δικές του πεποιθήσεις, ειδικά για κομμουνιστικά αίτια.

Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου 1904, στο Parral της Χιλής, από τη Dona Rosa Basoalto και τον Jose del Carmen, επιστάτη πληρώματος στο σιδηρόδρομο της Χιλής. Ο Neruda βαπτίστηκε ως Ricardo Eliecer Neftalí Reyes y Basoalto. Ένα μήνα μετά τη γέννησή του, η μητέρα του πέθανε από φυματίωση και ο πατέρας του μετακόμισε την οικογένεια στο Termuco, μια πολύ μικρή πόλη, λίγο μετά τον θάνατό της. Είναι στο Termuco που ο Neruda πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας. Το Termuco ήταν μια συνοριακή πόλη εκείνη την εποχή και περιβαλλόταν από πυκνά δάση και ηφαίστεια. Αυτή η άγρια ​​ομορφιά επηρέασε πολύ τον νεαρό Neruda η οποία τον ενέπνευσε για τα πρώτα του ποιητικά οράματα.

Ο Neruda δεν ήταν ιδιαίτερα φιλομαθής. Συχνά εγκατέλειπε το μάθημα για να πάει στον πατέρα του όπου εργαζόταν. Ωστόσο, μια από τις πρώτες δασκάλες του, η Gabriela Mistral – μια γυναίκα που έγινε επίσης ποιήτρια -ενθάρρυνε τον Νερούδα να αρχίσει να γράφει ποίηση. Ήταν μόλις 15 χρονών όταν έγινε δημοσιευμένος ποιητής — διάλεξε το ψευδώνυμο Pablo Neruda  επειδή ο πατέρας του δεν υποστήριζε τα λογοτεχνικά του όνειρα και του έκρυβε τις δημοσιεύσεις του. Συγκεντρώθηκε στο να αποκτήσει αυτό που ονόμαζε πραγματικό επάγγελμα, αντί να σπαταλά τις ενέργειές του σε κάτι τόσο επιπόλαιο όπως η ποίηση. Ο Neruda άλλαξε το όνομά του νόμιμα σε “Pablo Neruda” το 1946.

Έναν χρόνο αργότερα άρχισε να παρακολουθεί το Instituto Pedagogico, όπου σπούδασε γαλλικά. Αφού αποφοίτησε από εκεί, φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Χιλής στο Σαντιάγο, όπου συνέχισε τις σπουδές του στα γαλλικά, τη γλώσσα κύρους και κουλτούρας εκείνη την εποχή, ώστε να μπορεί να διαβάζει τα έργα γάλλων συγγραφέων όπως ο Baudelaire και ο Rimbaud. Ο Neruda δεν πήρε ποτέ το πτυχίο του, αλλά ήταν αυτά τα πανεπιστημιακά χρόνια που του γνώρισαν τον κόσμο της πολιτικής.

Το 1921 κέρδισε τον διαγωνισμό ποίησης του Ανοιξιάτικου Φεστιβάλ του Σαντιάγο, ένα βραβείο που είχε ως αποτέλεσμα το πρώτο του βιβλίο ποίησης La cancion de la fiesta. Μετά τη δημοσίευσή του, ο Νερούδα ξεκίνησε την άνοδό του στη δημοσιότητα. Το δεύτερο ποιητικό του βιβλίο, Crepusculario ήταν ένα βιβλίο που τελικά απέρριψε ως ασήμαντο, αλλά οι θαυμαστές του το θεώρησαν πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη ενός ποιητή.

Έπρεπε να πουλήσει τα περισσότερα από τα έπιπλά του για να πληρώσει για να εκδοθεί. Το 1924 ο Neruda δημοσίευσε το ποιητικό του βιβλίο, Veinte poemas de amor y una cancion desesperada (Είκοσι ερωτικά ποιήματα και ένα τραγούδι της απελπισίας). Λέγεται συχνά ότι αυτό είναι το πρώτο βιβλίο που δημοσίευσε ο Neruda στην άνθιση των δυνάμεών του ως ποιητής. Λόγω της επιτυχίας του με αυτό το βιβλίο και του γεγονότος ότι ήταν πολιτικός ακτιβιστής, το 1927 ο Neruda έλαβε διπλωματική θέση και στάλθηκε στο Ρανγκούν ως πρόξενος. Από εκεί στάλθηκε να υπηρετήσει στην Κεϋλάνη και στις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες.

Το 1930 παντρεύτηκε την Maruca Hagenaar Volgelzang στο Μπαλί. Απέκτησαν μια κόρη, αλλά πέθανε στην παιδική ηλικία. Το 1932, ενώ έπλεε πίσω στη Χιλή, έγραψε τα ποιήματα για το επόμενο βιβλίο του, Residencia en la tierra. Αυτό το βιβλίο ήταν γεμάτο με τις ιδέες του Neruda για έναν κόσμο που ήταν θλιβερός και ανόητος και του οποίου η ομορφιά καταστράφηκε από την ανθρωπότητα, και ήταν το πρώτο από τα βιβλία του που του χάρισε διεθνή αναγνώριση. Το 1935 συνάντησε και έγινε φίλος του Ισπανού ποιητή Federico Garcia Lorca και πλήθος άλλων ποιητών.

Το 1936 η Ισπανία ενεπλάκη στον Εμφύλιο και ο Lorca σκοτώθηκε. Ο Neruda, χωρίς να επικοινωνήσει με την κυβέρνηση της Χιλής, ανακοίνωσε ότι η Χιλή υποστήριζε την πλευρά που είχε ο Lorca, τους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι υποστηρίχθηκαν πολύ από κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές ομάδες. Έγραψε επίσης ένα βιβλίο ποίησης για το γεγονός, που ονομάζεται Espana en el corazon: Himno a las glorias del pueblo en la guerra (Ισπανία στην καρδιά: Ύμνος στις δόξες του λαού στον πόλεμο).

Λόγω των πράξεών του, ο Neruda ανακλήθηκε στη Χιλή, αλλά σύντομα στάλθηκε στο Παρίσι όπου του ζητήθηκε να βοηθήσει στην οργάνωση του Συνεδρίου των Αντιφασιστών Συγγραφέων. Ενώ εκεί βοήθησε επίσης στην εγκατάσταση Ισπανών προσφύγων που ήθελαν να εγκατασταθούν στη Χιλή, οι οποίοι είχαν πολύ άσχημη μεταχείριση από τους άλλους Χιλιανούς στο προξενείο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1940 στάλθηκε στην Πόλη του Μεξικού.

Όταν επέστρεψε στη Χιλή το 1944, εντάχθηκε στο ταχέως αναπτυσσόμενο Κομμουνιστικό Κόμμα. Το 1945 ζήτησαν από εργάτες ορυχείων στις περιοχές Antofagasta και Tarapac να διεκδικήσει μια θέση στην εθνική γερουσία για να εκπροσωπήσει αυτούς και άλλους κακοπληρωμένους και κακοπληρωμένους εργάτες. Υπήρχε ένας νέος πρόεδρος στη Χιλή εκείνη την εποχή που κατήγγειλε τόσο το Κομμουνιστικό Κόμμα όσο και τους απεργούς ανθρακωρύχους.

Σύμφωνα με το The Wilson Quarterly, ο Neruda κατήγγειλε τον πρόεδρο. «Κατηγορήθηκε για απιστία και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του». Μη μπορώντας να επιστρέψει στη Χιλή από φόβο σύλληψης, ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας

Έχοντας χωρίσει χρόνια πριν, το 1951 παντρεύτηκε τη Χιλιανή τραγουδίστρια Matilde Urrutia και το 1953 επέστρεψε στη Χιλή, με την πίστη του στον κομμουνισμό πιο δυνατή από ποτέ. Εκείνη την περίοδο δημοσίευσε το βιβλίο ποίησης, Canto general (Γενικό Τραγούδι), ένα βιβλίο που έχει ονομαστεί το αριστούργημά του. Είναι ένα βιβλίο για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία στη Νότια Αμερική. Το βιβλίο περιέχει 340 ποιήματα για πράγματα όπως η ιστορία και ο πολιτισμός της Χιλής, καθώς και οι θρίαμβοί τους.

Ο Neruda παρέμεινε ένας από τους πιο γνωστούς και αγαπημένους ποιητές της Χιλής. Έζησε στο Isla Negra, ένα καταφύγιο δίπλα στον ωκεανό, όπου συνέχισε να γράφει. Το στυλ του μετατοπίστηκε προς πράγματα απλής ομορφιάς. Το βιβλίο του Odas elementales ήταν γεμάτο ποιήματα για συνηθισμένα θέματα όπως ο αέρας και ο ωκεανός και η τεράστια, μεγαλειώδης ομορφιά τους.

Ο Νερούδα έγραψε ποίηση μέχρι τον θάνατό του το 1973. Κατάφερε επίσης να γράψει ένα πεντάτομο σύνολο απομνημονευμάτων, που δημοσιεύτηκε το 1964.  Eξελέγη πρόεδρος της Ένωσης Χιλιανών Συγγραφέων, μια θέση που κατείχε για αρκετά χρόνια, ενώ προτάθηκε για να διεκδικήσει την προεδρία της Χιλής στο πλαίσιο της κομμουνιστικής πλατφόρμας, αλλά αποσύρθηκε και έδωσε την υποστήριξή του στη Σοσιαλιστική πλατφόρμα.

Ο Salvador Allende, ο νέος πρόεδρος της Χιλής, έκανε τον Neruda πρεσβευτή στη Γαλλία και ενώ ήταν εκεί του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1971. Ο Neruda μετακόμισε στο σπίτι του αμέσως μετά, ακριβώς την ώρα που ένα στρατιωτικό πραξικόπημα  κατέληξε στη δολοφονία του Allende. Ο Neruda πέθανε λίγο καιρό αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, σε ένα νοσοκομείο στο Σαντιάγο, αλλά άφησε πίσω του σπουδαίο έργο που έχει αγαπηθεί από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο.

“Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να ‘ρθει.”

Ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα

Το πρωινό είναι γεμάτο θύελλα
μες στην καρδιά του θέρους.

Σαν μαντήλια λευκά του χωρισμού ταξιδεύουν τα σύννεφα,
ο άνεμος τα σπρώχνει με τα ταξιδιάρικά του χέρια.

Αναρίθμητη καρδιά του ανέμου
πάλλοντας πάνω στη σιωπή μας την ερωτευμένη.

Βουΐζοντας μέσα στα δέντρα, ορχηστρικός και θείος,
σαν μια γλώσσα γεμάτη πολέμους και άσματα.

Άνεμος που φέρνει με γοργή κλοπή τη φυλλωσιά
και ξεστρατίζει τα παλλόμενα των πουλιών βέλη.

Άνεμος που τη σπάει σε κύμα με δίχως αφρό
σε ουσία δίχως βάρος, και σε φωτιές επικλινείς.

Θραύεται και συντρίβεται ο όγκος των φιλιών της
νικημένος στην πόρτα του ανέμου του θέρους.

Σε θυμάμαι όπως ήσουν το τελευταίο φθινόπωρο.
Ήσουνα το μπερέ το γκρι και η ήσυχη καρδιά.
Στα μάτια σου παλεύανε του δειλινού οι φλόγες.
Και τα φύλλα πέφτανε στο νερό της ψυχής σου.

Στα χέρια μου πιασμένη σαν το αναρριχητικό,
συλλαμβάνουν τα φύλλα την αργή φωνή σου κι ήσυχη.
Πυρά της έκπληξης όπου η δίψα μου καιγόταν.
Γλυκέ γαλάζιε υάκινθε πλεγμένε στην ψυχή μου.

Νιώθω να ταξιδεύουνε τα μάτια σου απ’ το μακρινό φθινόπωρο:
γκρίζο μπερέ, φωνή πουλιού, καρδιά σπιτίσια
όπου αποδημούσαν τα βαθιά τα θέλω μου
κι έπεφταν τα χαρούμενα φιλιά μου σαν τη θράκα.

Απ’ το καράβι ο ουρανός. Ο κάμπος απ’ τους λόφους.
Η θύμησή σου είν’ από φως, καπνό και ήσυχη λιμνούλα!
Πιο πέρα από τα μάτια σου καιγόντουσαν τα δειλινά.
Φύλλα ξερά του φθινοπώρου στριφογύριζαν στην ψυχή σου.

Πάμπλο Νερούδα, Είκοσι Ερωτικά Ποιήματα και Ένα Τραγούδι Απελπισμένο. Προμετωπίδα Άννα – Μαρία Σκλαβούνου. Μετάφραση Βασίλης Λαλιώτης. εκδ. Ιδεόγραμμα, Αθήνα 2003

***
Η ΝΥΧΤΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ

Όλη τη νύχτα κοιμήθηκα μαζί σου
στη θάλασσα πλάι, στο νησί.
Άγρια ήσουν και γλυκιά ανάμεσα στην ηδονή και στον ύπνο,
ανάμεσα στη φωτιά και στο νερό.

Ίσως πολύ αργά
τα όνειρά μας ενώθηκαν
στο ύψος ή στο βάθος,
ψηλά σαν τα κλαδιά που τα κουνάει ο ίδιος άνεμος,
κάτω σαν ρίζες κόκκινες που ακουμπάνε μεταξύ τους.

Ίσως το όνειρό σου
απομακρύνθηκε απ’ το δικό μου
και στη σκοτεινή θάλασσα
με αναζητούσε
όπως πριν
όταν ακόμα δεν υπήρχες,
όταν χωρίς να σε διακρίνω
έπλεα στο πλευρό σου,
και τα μάτια σου γύρευαν
αυτό που τώρα

− ψωμί, κρασί, έρωτα και θυμό −

σου προσφέρω απλόχερα
γιατί είσαι το κύπελλο
που περίμενε τα δώρα της ζωής μου.

Κοιμήθηκα μαζί σου
όλη τη νύχτα που
η γη η σκοτεινή γυρίζει
με ζωντανούς και πεθαμένους,
κι όταν ξύπνησα στα ξαφνικά
μες στο σκοτάδι
το χέρι μου είχα γύρω από τη μέση σου.
Ούτε η νύχτα ούτε ο ύπνος
μπόρεσαν να μας χωρίσουν.

Κοιμήθηκα μαζί σου
και μόλις ξύπνησα το στόμα σου
βγαλμένο απ’ το όνειρό σου
μου έδωσε τη γεύση της γης,
του θαλασσινού νερού, των φυκιών,
του βυθού της ζωής σου,
και δέχτηκα το φιλί σου
μουσκεμένο από την αυγή
σα να μου ερχόταν
από τη θάλασσα που μας κυκλώνει.

***
ΤΟ ΚΛΕΜΜΕΝΟ ΚΛΑΔΙ

Στην νύχτα θα μπούμε

για να κλέψουμε

ένα κλαδί ανθισμένο.

Θα περάσουμε τον τοίχο,

στον ερεβώδη ξένο κήπο,

δυο σκιές μες στο σκοτάδι.

Ακόμα δεν έφυγε ο χειμώνας,

και ξαφνικά η μηλιά

μοιάζει να έγινε

καταρράχτης αστεριών ευωδιαστών.

Στη νύχτα θα μπούμε

ως το τρεμουλιαστό της στερέωμα,

και τα μικρά σου χέρια και τα δικά μου

θα κλέψουν τ’ αστέρια.

Και σιωπηλά,

στο σπίτι μας,

στη νύχτα και στο σκοτάδι,

με τα βήματά σου θα μπει

το άηχο βήμα της ευωδιάς

και με τα πόδια μ’ άστρα γεμάτα

το διάφανο σώμα της άνοιξης.

«Πάμπλο Νερούδα – ερωτικά ποιήματα», μετάφραση Αγαθή Δημητρούκα (δίγλωσση έκδοση). Εκδόσεις Πατάκη, Νοέμβριος 2009.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *