Τόσα χρόνια μιλούσαμε για τεχνητή νοημοσύνη ή ΑΙ, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται από τα αρχικά του Artificial Intelligence, και ο νους μας πήγαινε σε κάτι μακρινό, ίσως δυστοπικό, που έχουμε δει σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας και έχουμε ακούσει να έχει κάποιες εφαρμογές σε υπηρεσίες προηγμένων τεχνολογικά χωρών όπως η Ιαπωνία. Όταν στα τέλη του 2022 λανσαρίστηκε το ChatGPT, οι περισσότεροι από εμάς σπεύσαμε να “παίξουμε” με το chatbot με τις φοβερές δυνατότητες: Του θέσαμε απλές αλλά και δύσκολες ερωτήσεις, του ζητήσαμε να κάνει μαθηματικές πράξεις και να γράψει μέχρι και κώδικα. Και ανταποκρίθηκε σε όλες τις προκλήσεις με τρόπο που μας εξέπληξε.
Από εκεί λοιπόν που δεν το περιμέναμε, είδαμε το AI να μπαίνει όχι στη χώρα μας, αλλά στο ίδιο μας το σπίτι. Και άρχισαν φυσικά οι συζητήσεις για τους κινδύνους των εφαρμογών του.
Οι περισσότεροι σκεφτήκαμε ότι στο εξής δεν θα υπάρξει μαθητής ή φοιτητής που θα κάνει εργασία χωρίς τουλάχιστον να… συνεργαστεί με το ChatGPT, ενώ όλοι εμείς που εργαζόμαστε σε κλάδους που έχουν να κάνουν με τη σύνταξη και τη συγγραφή κειμένων (δημοσιογραφία, διαφήμιση, μάρκετινγκ κ.ά.) αναρωτηθήκαμε αν πολύ σύντομα οι θέσεις μας θα εκλείψουν. Το ίδιο απασχόλησε φυσικά και εργαζόμενους στην εξυπηρέτηση πελατών, τον προγραμματισμό, τη λογιστική, τη γραφιστική, την έρευνα αγοράς και διάφορους άλλους τομείς.
Υπάρχει πράγματι λόγος ανησυχίας;
Σε σχετικό άρθρο του BBC γίνεται αναφορά σε πρόσφατη έρευνα της Goldman Sachs σύμφωνα με την οποία η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αντικαταστήσει 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Αυτή είναι η απάντηση του ChatGPT στην ερώτηση «Έχω δίκιο να φοβάμαι ότι το AI θα μου φάει τη δουλειά;» «Είναι φυσιολογικό να ανησυχείς για το μέλλον της εργασίας σου με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης και την αυτοματοποίηση που φέρνει σε πολλούς τομείς.
Η ΑΙ και οι ρομποτικές τεχνολογίες μπορούν να έχουν αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας και να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων. Πρέπει να θυμάσαι ότι η τεχνολογία δεν είναι πάντα αρνητική. Η ΑΙ μπορεί να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για τη δουλειά σου και να βελτιώσει την παραγωγικότητα. Ορισμένες εργασίες θα αυτοματοποιηθούν, αλλά ταυτόχρονα νέες ευκαιρίες θα αναδυθούν σε άλλους τομείς που θα απαιτούν ανθρώπινη ευφυΐα και δεξιότητες».
Στη συνέχεια προτείνει μία σειρά από τρόπους αντιμετώπισης των αλλαγών όπως εξέλιξη των δεξιοτήτων, συνεργασία με την τεχνολογία και συνεχή μάθηση.
Οι γνώμες των ειδικών που έχουν εκφραστεί πάνω στο θέμα δεν διαφέρουν και πολύ από αυτή τη λογική. Οι προβλέψεις μιλούν για θέσεις εργασίας που θα μείνουν χωρίς αντικείμενο και είναι αυτές που βασίζονται σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Ταυτόχρονα όμως θα αυξηθεί η ζήτηση για υπάρχοντες ρόλους όπως πχ. αναλυτές δεδομένων, ενώ θα προκύψουν και νέα επαγγέλματα σχετικά με τη χρήση ή την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης. Στο 2023 Work Trend Index της Microsoft αναφέρεται ότι ανθρώπινες δεξιότητες όπως η κριτική ικανότητα και σκέψη, η δημιουργικότητα και η αυθεντικότητα είναι σημαντικά προσόντα όχι μόνο για τεχνικούς ρόλους ή ειδικότητες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη.
Ηγετικά στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα της Microsoft θεωρούν ότι είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι να μάθουν πώς να αξιοποιούν τις τεχνολογίες της τεχνητής νοημοσύνης, πώς να δίνουν σωστές εντολές, πώς να αποτιμούν τη δημιουργική εργασία και πώς να ελέγχουν για σφάλματα. Ουσιαστικά η συνεργασία ανθρώπου και τεχνητής νοημοσύνης είναι το επόμενο εργασιακό μοτίβο που θα επικρατήσει και η ικανότητα να δουλεύει κάποιος κατ’ επανάληψη με την ΑΙ θα αποτελέσει βασική δεξιότητα για κάθε εργαζόμενο.
«Επίσης η αύξηση της παραγωγικότητας χάρη στην AI θα επιτρέπει στους εργαζόμενους να επικεντρώνονται σε σημαντικότερα καθήκοντα που απαιτούν κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και συναισθηματική νοημοσύνη», γράφει ο ειδικός αυτοματοποίησης αναδυόμενων τεχνολογιών Tim Olsen σε άρθρο του στο LinkedIn. «Αυτοματοποιώντας αδιάφορες εργασίες, η AI μπορεί να επιτρέψει στους εργαζόμενους να επικεντρώνονται σε δουλειές που τους γεμίζουν περισσότερο, διεγείρουν το νου τους και δυνητικά αυξάνουν την ικανοποίησή τους από τη δουλειά».
Η τεχνητή νοημοσύνη με το μέρος σου
Πρόσφατο άρθρο της δημοφιλούς πλατφόρμας αναζήτησης εργασίας Indeed προτείνει 5 τρόπους να προστατέψεις την καριέρα σου από ενδεχόμενες απειλές λόγω της τεχνητής νοημοσύνης:
Ευελιξία: Συνεχής ενημέρωση για τις εξελίξεις στον κλάδο σου, επιμόρφωση και εκπαίδευση για αλλαγή κατεύθυνσης είναι μερικές μόνο από τις προτάσεις που θα σε κρατήσουν στην αγορά εργασίας.
Ενίσχυση των “ανθρώπινων δεξιοτήτων σου”: Όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν δεξιότητες όπως πχ. συναδελφικές σχέσεις ή συναισθηματική νοημοσύνη, στις οποίες τα επιτεύγματα της τεχνητής νοημοσύνης υστερούν.
Επαγγελματική δικτύωση: Οι επαφές με άλλους επαγγελματίες ανοίγει τους ορίζοντές σου, αποκαλύπτοντας από καινούργιες ευκαιρίες και “κλειστές” θέσεις εργασίας μέχρι νέες προοπτικές και πρόσβαση σε πολύτιμες πληροφορίες.
Συνεχής ενημέρωση για την AI: Η τεχνητή νοημοσύνη ήρθε για να μείνει, οπότε είτε την απορρίπτεις και κινδυνεύεις να μείνεις πίσω είτε μαθαίνεις όσο περισσότερα μπορείς γι’ αυτή και εξελίσσεσαι μαζί της.
Χρήση της AI υπέρ σου: Μην ξεχνάς ότι πρόκειται για ανθρώπινο δημιούργημα, σχεδιασμένο να κάνει κάθε διαδικασία γρηγορότερη και πιο αποτελεσματική. Αν μάθεις να την αξιοποιείς, ίσως απαλλαγείς από βαρετά καθήκοντα όπως να απαντάς σε επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις ή να οργανώνεις τα meetings σου κι έτσι θα έχεις περισσότερο χρόνο και όρεξη για δημιουργικές εργασίες.